درخت قهوه، با هدیهی گرانبهای خود یعنی دانههای قهوه، پایه و اساس یکی از محبوبترین نوشیدنیهای جهان را بنا نهاده است.
درخت قهوه، که عضوی از خانواده روناسیان است، در واقع یک بوته همیشه سبز میباشد که دانههای قهوه از آن استخراج میشود. این گیاه بومی مناطق گرمسیری و نیمهگرمسیری آفریقا، آسیا و آمریکای مرکزی و جنوبی است.
مشخصات درخت قهوه:
ارتفاع: 4 تا 10 متر
برگها: براق، سبز تیره و متقابل
گلها: سفید معطر، شبیه به گل یاسمن
میوه: به نام گیلاس قهوه، که در ابتدا سبز و سپس به رنگ قرمز یا بنفش در میآید. هر گیلاس حاوی دو دانه قهوه است.
گونهها و زیرگونههای قهوه:
همانطور که میدانید، دو گونهی اصلی قهوه در جهان وجود دارند:
عربیکا: این گونه که حدود 60 تا 70 درصد از تولید قهوهی جهان را به خود اختصاص میدهد، به خاطر طعم ملایم، متعادل و عطر دلانگیزش شناخته شده است. عربیکا در ارتفاعات بالا و در آب و هوای خنکتر رشد میکند و به طور کلی نسبت به روبوستا حساستر است.
روبوستا: این گونه قهوه به خاطر طعم تلخ و گس و کافئین بیشترش مشهور است. روبوستا در ارتفاعات پایینتر و در شرایط آب و هوایی گرمتر و مقاومتر از عربیکا به خوبی رشد میکند.
اما داستان قهوه به همین دو گونه ختم نمیشود! در زیرمجموعهی هر کدام از عربیکا و روبوستا، زیرگونهها و واریتههای مختلفی وجود دارند که هر کدام ویژگیهای منحصر به فرد خود را از نظر طعم، عطر، اسیدیته و بُغُو (body) دارا هستند.
معرفی برخی از زیرگونههای محبوب:
عربیکا:
بوربون: یکی از قدیمیترین و محبوبترین زیرگونههای عربیکا، با طعمی متعادل و نتهای شکلاتی و وانیلی
کاتورا: مشهور به طعم میوهای و اسیدیتهی بالا
تیمور: دارای طعمی میوهای و گلی با اسیدیتهی متوسط
گشا: از جمله گرانترین قهوههای جهان، با طعمی پیچیده و نتهای یاسمن، گل رز و میوههای توت
روبوستا:
روبوستا جاوه: طعم قوی و تلخ با اسیدیتهی پایین
روبوستا کنگو: طعم شکلاتی و چوبی با اسیدیتهی متوسط
روبوستا چری: طعم میوهای و توت مانند با اسیدیتهی بالا
علاوه بر گونه و زیرگونه، عوامل دیگری نیز بر طعم نهایی قهوه در فنجان شما تاثیر میگذارند، از جمله:
روش فرآوری: شستشو یا طبیعی
رست کردن: مدت زمان و دمای رست
دم کردن: روش و ابزار دم کردن
آشنایی با اصطلاحات و نکات مهم قهوه:
تک خاستگاه: قهوهای که از دانههای یک مزرعهی خاص یا یک منطقهی کوچک برداشت شده باشد.
کیفیت قهوه به عوامل مختلفی مانند گونه گیاه، شرایط رشد، روش فرآوری و رست کردن بستگی دارد.
دو نوع اصلی قهوه عربیکا و روبوستا هستند که عربیکا طعم ملایمتر و روبوستا کافئین بیشتری دارد.
قهوه یکی از محبوبترین نوشیدنیهای جهان است و نقش مهمی در فرهنگ و اقتصاد بسیاری از کشورها دارد.