تاثیر قهوه بر دیابت در سال‌های اخیر به یکی از موضوعات مهم در حوزه سلامت و تغذیه تبدیل شده است. بسیاری از افراد مبتلا به دیابت یا کسانی که در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند، همیشه این سوال را دارند که آیا نوشیدن قهوه می‌تواند به کنترل قند خون کمک کند یا برعکس، ممکن است شرایط را بدتر کند؟
در این مقاله سعی می‌کنیم به زبان ساده، علمی و کاربردی، به بررسی تأثیر قهوه بر دیابت بپردازیم و بفهمیم آیا قهوه می‌تواند به عنوان یک نوشیدنی مفید در برنامه غذایی افراد دیابتی قرار بگیرد یا نه.
قهوه با کافئین بالا می‌تواند به کنترل قند خون کمک کند. برای بهره‌مندی از این خاصیت، خرید قهوه کافئین بالا پیشنهاد می‌شود.
آیا قهوه قند خون را بالا میبرد
قهوه به‌تنهایی قند خون را مستقیماً بالا نمی‌برد، اما کافئین موجود در آن می‌تواند در برخی افراد، به‌طور موقت باعث کاهش حساسیت سلول‌ها به انسولین شود. این کاهش حساسیت ممکن است باعث افزایش جزئی و کوتاه‌مدت قند خون پس از مصرف قهوه شود، به‌ویژه اگر قهوه به‌صورت پرکافئین و بدون همراهی با غذا مصرف شود.
با این حال، تاثیر قهوه بر دیابت و در همه افراد یکسان نیست و بسیاری از کسانی که قهوه می‌نوشند، چنین افزایشی را تجربه نمی‌کنند. همچنین اگر قهوه همراه با شکر یا خامه مصرف شود، همین افزودنی‌ها عامل اصلی افزایش قند خون خواهند بود.
برای کسانی که می‌خواهند قهوه‌ای با طعم ملایم و کافئین کنترل‌شده بنوشند، خرید قهوه ترکیبی بهترین انتخاب است. این قهوه مخلوطی از دانه‌های عربیکا و روبوستا است که کافئین کمتر و طعمی ملایم‌تر دارد و احتمال افزایش ناگهانی قند خون را کاهش می‌دهد.
ایا قهوه قند خون را پایین میاورد
برخی تحقیقات نشان می‌دهد که مصرف منظم و طولانی‌مدت قهوه (به‌خصوص قهوه بدون شکر و افزودنی) ممکن است باعث بهبود حساسیت سلول‌ها به انسولین و در نتیجه کاهش سطح قند خون در بلندمدت شود. ترکیباتی مثل کلروژنیک اسید و آنتی‌اکسیدان‌های موجود در قهوه می‌توانند عملکرد بدن در کنترل قند خون را بهبود ببخشند.
البته این تاثیر قهوه بر دیابت بیشتر در مصرف روزانه و تدریجی قهوه مشاهده شده، نه بلافاصله بعد از نوشیدن یک فنجان. پس اگرچه قهوه به‌طور فوری قند خون را پایین نمی‌آورد، اما می‌تواند در مدیریت قند خون در طول زمان نقش مثبتی داشته باشد.
تأثیر کافئین بر سطح قند خون برای افراد دیابتی
کافئین یک ماده محرک است که روی سیستم عصبی مرکزی تأثیر می‌گذارد و باعث افزایش انرژی، هوشیاری و تمرکز می‌شود. اما در کنار این اثرات، کافئین می‌تواند بر هورمون‌هایی مانند آدرنالین نیز تأثیر بگذارد. آدرنالین هورمونی است که در پاسخ به استرس ترشح می‌شود و ممکن است باعث افزایش قند خون شود، چون به کبد دستور می‌دهد تا گلوکز ذخیره‌شده را وارد خون کند.
بنابراین، برخی افراد دیابتی پس از مصرف نوشیدنی‌های کافئین‌دار مثل قهوه ترک، افزایش خفیفی در قند خون تجربه می‌کنند و این یک تاثیر قهوه بر دیابت است. قهوه ترک به‌خاطر روش دم‌آوری خاص و غلظت نسبتا بالای کافئین، ممکن است در بعضی افراد این اثر افزایش قند خون را تقویت کند؛ بنابراین افرادی که به قند خونشان حساسیت دارند، بهتر است در مصرف قهوه ترک احتیاط کنند.
اثرات کوتاه‌مدت در افراد دیابتی
در کوتاه‌مدت، کافئین می‌تواند حساسیت بدن به انسولین را کاهش دهد. این به آن معناست که سلول‌های بدن، انسولین را کمتر “می‌پذیرند” و در نتیجه گلوکز بیشتری در خون باقی می‌ماند.
در برخی مطالعات، مشاهده شده که مصرف حدود ۲۰۰ میلی‌گرم کافئین (معادل ۱ تا ۲ فنجان قهوه) می‌تواند باعث بالا رفتن موقتی قند خون در افراد دیابتی نوع ۲ شود. البته این واکنش و تاثیر قهوه بر دیابت در افراد مختلف متفاوت است؛ بعضی‌ها تأثیر چندانی احساس نمی‌کنند، ولی در برخی دیگر افزایش قند خون قابل توجه است.
اثرات بلندمدت
جالب است بدانید که با وجود اثرات کوتاه‌مدت کافئین بر قند خون، مصرف منظم و بلندمدت قهوه معمولاً با کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ همراه است. دلیل این تناقض احتمالی، حضور سایر ترکیبات مفید در قهوه مانند پلی‌فنول‌ها و کلروژنیک اسید است که می‌توانند اثرات منفی کافئین را خنثی یا حتی جبران کنند.
بنابراین، تاثیر قهوه بر دیابت به این شکل بوده که کافئین به‌تنهایی در کوتاه‌مدت ممکن است قند خون را بالا ببرد، اما در چارچوب مصرف منظم قهوه و به‌ویژه در کنار رژیم سالم، اثر کلی آن می‌تواند مثبت باشد.
نکاتی که افراد دیابتی هنگام نوشیدن قهوه باید بدانند
نوشیدن قهوه برای افراد دیابتی می‌تواند هم مفید باشد و هم چالش‌برانگیز و تاثیر قهوه بر دیابت متفاوت است و به نوع قهوه، میزان مصرف و واکنش بدن هر فرد بستگی دارد. برای اینکه از فواید قهوه بهره‌مند شوید و از نوسانات قند خون جلوگیری کنید، رعایت چند نکته مهم ضروری است:
۱. قهوه را بدون شکر و افزودنی بنوشید
یکی از مهم‌ترین نکات برای افراد دیابتی این است که از مصرف قهوه همراه با شکر، شیرین‌کننده‌های مصنوعی، خامه و شربت‌های طعم‌دار پرهیز کنند. این افزودنی‌ها می‌توانند قند خون را به‌سرعت بالا ببرند و خاصیت‌های مفید قهوه را تحت‌الشعاع قرار دهند.
۲. به واکنش بدنتان توجه کنید
تأثیر قهوه بر دیابت در افراد مختلف یکسان نیست. برخی افراد بعد از نوشیدن قهوه دچار افزایش قند خون می‌شوند، در حالی که برای برخی دیگر چنین اتفاقی نمی‌افتد. اگر دیابت دارید، توصیه می‌شود چند بار قند خونتان را قبل و بعد از نوشیدن قهوه اندازه بگیرید و ببینید بدنتان چگونه واکنش نشان می‌دهد.
۳. از مصرف زیاد قهوه پرهیز کنید
مصرف بیش از حد کافئین (بیش از ۳ تا ۴ فنجان قهوه در روز) ممکن است باعث اضطراب، بی‌خوابی، افزایش فشار خون و نوسانات قند خون شود. بنابراین، حتی اگر بدنتان واکنش بدی نشان ندهد، تعادل در مصرف قهوه مهم است.
۴. بهترین زمان مصرف قهوه را بشناسید
نوشیدن قهوه بلافاصله پس از بیدار شدن یا در شرایط استرس‌زا ممکن است اثر کافئین را شدیدتر کند و تاثیر قهوه بر دیابت می‌تواند همین باشد. سعی کنید قهوه را در زمان‌هایی مصرف کنید که بدنتان در وضعیت آرام‌تری است و همراه با وعده غذایی یا میان‌وعده باشد تا از بالا رفتن ناگهانی قند خون جلوگیری شود.
۵. از قهوه بدون کافئین (دِکاف) هم غافل نشوید
اگر بعد از مصرف قهوه معمولی قند خونتان بالا می‌رود، می‌توانید قهوه بدون کافئین را امتحان کنید. دکاف هنوز هم حاوی آنتی‌اکسیدان‌ها و ترکیبات مفید است، اما اثر کافئین بر قند خون را ندارد.
۶. به خواب شبانه‌تان توجه داشته باشید
کافئین می‌تواند خواب شبانه را مختل کند و این اختلال در خواب به‌طور غیرمستقیم باعث نوسان قند خون شود. پس سعی کنید نوشیدن قهوه را به ساعات اول روز محدود کنید، به‌ویژه اگر دچار اختلالات خواب هستید.
۷. مشورت با پزشک یا متخصص تغذیه
اگر دیابت دارید و قهوه بخشی از رژیم روزانه‌تان است، بهتر است با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید. آن‌ها می‌توانند با توجه به شرایط بدنی، داروها و رژیم شما، مقدار و نوع قهوه مناسب را پیشنهاد دهند.
سخن آخر
برای کسانی که دنبال یک قهوه باکیفیت، خوش‌طعم و مناسب برای دیابتی‌ها هستند، پیشنهاد می‌کنم حتماً قهوه‌های طبیعی و خوش‌طعم اریدو کافی را امتحان کنند. اریدو کافی با دانه‌های مرغوب و فرآوری حرفه‌ای، قهوه‌ای سالم و خوش‌عطر ارائه می‌دهد که می‌تواند تجربه نوشیدن قهوه را برای افراد دیابتی دلپذیرتر و بدون نگرانی کند. امتحانش کنید تا تفاوت کیفیت و طعم را احساس کنید!
