تداخل دارویی قهوه موضوعی کمتر شناخته‌شده اما می‌تواند تأثیرات جدی بر روند درمان دارویی داشته باشد. بسیاری از افراد به‌طور روزانه قهوه می‌نوشند، بی‌آنکه بدانند این نوشیدنی محبوب ممکن است با داروهایی که مصرف می‌کنند تداخل داشته باشد.
ترکیبات فعال موجود در قهوه، به‌ویژه کافئین، می‌توانند جذب برخی داروها را کاهش دهند، سرعت متابولیسم آن‌ها را در کبد تغییر دهند یا حتی باعث بروز عوارض ناخواسته شوند. شناخت این تداخل‌ها به ما کمک می‌کند تا داروها را مؤثرتر و ایمن‌تر مصرف کنیم و از خطرات احتمالی جلوگیری نماییم.
در صورت مصرف داروهایی که با قهوه تداخل دارند، جایگزین کردن آن با نوشیدنی‌های مناسب اهمیت دارد. خرید چای ماسالا می‌تواند گزینه‌ای خوش‌طعم و بی‌خطر برای استفاده در کنار مصرف دارو باشد.
داروهایی که نباید با قهوه بخوریم
داروهایی که همراه با قهوه مصرف شوند ممکن است دچار تداخل شده و اثربخشی آن‌ها کاهش یافته یا عوارض جانبی آن‌ها افزایش یابد. قهوه می‌تواند جذب برخی داروها را کاهش داده، متابولیسم آن‌ها را تغییر داده یا اثرات آن‌ها را در بدن تحت تأثیر قرار دهد. بنابراین، مصرف همزمان برخی داروها با قهوه توصیه نمی‌شود یا باید با فاصله زمانی مناسب انجام شود.
| نام دارو | اثر تداخل با قهوه | توصیه مصرف |
| لووتیروکسین (Levothyroxine) | کاهش جذب دارو در روده؛ بی‌اثر شدن درمان تیروئید | مصرف با معده خالی، ۳۰–۶۰ دقیقه قبل از قهوه |
| سولفات آهن / فروس سولفات (Ferrous Sulfate) | جلوگیری از جذب آهن توسط ترکیبات قهوه مانند تانن | حداقل ۲ ساعت فاصله بین مصرف آهن و قهوه |
| سیپروفلوکساسین (Ciprofloxacin) | کافئین دیرتر تجزیه می‌شود → بی‌خوابی، تپش قلب، اضطراب | محدود کردن مصرف قهوه در طول درمان |
| نورفلوکساسین (Norfloxacin) | مشابه سیپروفلوکساسین؛ افزایش عوارض جانبی کافئین | مصرف قهوه با فاصله، یا استفاده از قهوه بدون کافئین |
| کلوزاپین (Clozapine) | افزایش سطح دارو در خون؛ تشنج، بی‌نظمی ضربان قلب | پرهیز یا محدود کردن قهوه، مشورت با پزشک |
| دیازپام (Diazepam) | کافئین اثر آرام‌بخشی دارو را کم می‌کند | پرهیز از قهوه هنگام مصرف داروهای آرام‌بخش |
| زولپیدم (Zolpidem) | بی‌اثر شدن دارو، افزایش بی‌خوابی | در شب‌ها یا زمان خواب از قهوه پرهیز شود |
| پروپرانولول (Propranolol) | اثر کاهش‌دهنده ضربان قلب را کم می‌کند | مصرف قهوه با فاصله، مشورت با پزشک |
| وراپامیل (Verapamil) | تضعیف اثر دارو بر کنترل فشار خون | عدم مصرف همزمان با قهوه |
| فنلزین (Phenelzine) | افزایش خطرناک فشار خون با مصرف همزمان کافئین | پرهیز کامل از قهوه و نوشیدنی‌های کافئین‌دار |
| آسپرین (Aspirin) | تحریک بیشتر معده؛ افزایش احتمال خونریزی گوارشی | مصرف قهوه با احتیاط و همراه غذا |
| ایبوپروفن (Ibuprofen) | افزایش اسید معده و تحریک معده | مصرف قهوه با فاصله یا همراه غذا |
| وارفارین (Warfarin) | احتمال تغییر سطح دارو؛ اثر متغیر در بدن | قهوه را به‌صورت ثابت مصرف کنید؛ مشورت با پزشک |
| تئوفیلین (Theophylline) | تقویت بیش از حد اثر دارو؛ تهوع، اضطراب، بی‌خوابی | مصرف قهوه بسیار محدود یا پرهیز کامل |
| رانیتیدین / فاموتیدین (Ranitidine / Famotidine) | قهوه ممکن است اثر ضدترشی دارو را کاهش دهد | قهوه با فاصله مصرف شود |
| امپرازول / پانتوپرازول (Omeprazole / Pantoprazole) | قهوه باعث بازگشت اسید و کاهش اثر دارو می‌شود | پرهیز از مصرف قهوه هنگام درمان رفلاکس |
| متوترکسات (Methotrexate) | خطر افزایش سمیت کبدی در مصرف همزمان با کافئین | کاهش یا حذف مصرف قهوه در طول درمان |
تداخل دارویی قهوه با داروهای قلبی
یکی از مهم‌ترین موارد تداخل دارویی قهوه مربوط به داروهای قلبی است. داروهایی مثل پروپرانولول (Propranolol) یا وراپامیل (Verapamil) که برای تنظیم ضربان قلب یا کاهش فشار خون تجویز می‌شوند، ممکن است با کافئین قهوه دچار تداخل شوند. کافئین می‌تواند اثر این داروها را کاهش دهد یا حتی ضربان قلب را افزایش دهد، در حالی که دارو برای کاهش آن تجویز شده است. این تداخل می‌تواند اثر دارو را بی‌اثر یا حتی خطرناک کند.
قهوه و داروهای آرام‌بخش یا خواب‌آور
در دسته دیگری از تداخل‌ها، می‌رسیم به داروهای آرام‌بخش مثل دیازپام (Diazepam) یا زولپیدم (Zolpidem). مصرف این داروها برای خواب یا کاهش اضطراب توصیه می‌شود. اما قهوه که خودش خاصیت محرک دارد، دقیقاً برخلاف این داروها عمل می‌کند. در نتیجه، نوشیدن قهوه در زمانی که از این داروها استفاده می‌شود، می‌تواند اثر آرام‌بخش دارو را کم کند. این هم نمونه دیگری از تداخل دارویی قهوه است که باید جدی گرفته شود.
تداخل دارویی قهوه با آنتی‌بیوتیک‌ها
برخی آنتی‌بیوتیک‌ها مانند سیپروفلوکساسین (Ciprofloxacin) یا نورفلوکساسین (Norfloxacin) با کافئین تداخل دارند. این داروها می‌توانند سرعت تجزیه کافئین در بدن را کاهش دهند و باعث شوند اثرات آن مدت بیشتری باقی بماند. در نتیجه، فرد ممکن است دچار بی‌خوابی، تپش قلب یا اضطراب شود. پس در دوران مصرف این آنتی‌بیوتیک‌ها، بهتر است قهوه را محدود یا حتی حذف کنید تا دچار تداخل دارویی قهوه نشوید.
قهوه و داروهای تیروئید
داروی لووتیروکسین (Levothyroxine) که برای درمان کم‌کاری تیروئید مصرف می‌شود، یکی دیگر از داروهایی است که با قهوه تداخل دارد. تحقیقات نشان داده‌اند که قهوه می‌تواند جذب لووتیروکسین در روده را تا حد زیادی کاهش دهد. برای جلوگیری از تداخل دارویی قهوه در این مورد، توصیه می‌شود لووتیروکسین را با معده خالی و دست‌کم ۳۰ تا ۶۰ دقیقه قبل از مصرف قهوه یا صبحانه مصرف کنید.
تداخل دارویی قهوه با داروهای ضدافسردگی
بعضی داروهای ضدافسردگی مثل MAOIها (مثلاً فنلزین یا ترانیل‌سیپرومین) با کافئین تداخل دارند. مصرف همزمان این داروها با قهوه ممکن است فشار خون را به‌طور خطرناکی افزایش دهد. بنابراین افرادی که از داروهای خاص روان‌پزشکی استفاده می‌کنند باید حتماً در مورد تداخل دارویی قهوه با پزشک خود مشورت کنند.
مکمل‌های آهن و قهوه
بسیاری از افراد، به‌ویژه خانم‌ها، از مکمل‌های آهن استفاده می‌کنند. باید بدانید که قهوه یکی از موانع جدی جذب آهن در بدن است. تانن‌های موجود در قهوه می‌توانند جذب آهن را از مکمل‌ها یا حتی غذا کاهش دهند. بنابراین مصرف مکمل آهن همراه یا بلافاصله بعد از قهوه اصلاً توصیه نمی‌شود. برای جلوگیری از تداخل دارویی قهوه با آهن، بهتر است بین مصرف مکمل آهن و قهوه حداقل ۲ ساعت فاصله بیندازید.
قهوه و داروهای ضداسید و معده
داروهایی مثل امپرازول (Omeprazole) یا رانیتیدین (Ranitidine) که برای رفلاکس یا ترش‌کردن معده تجویز می‌شوند، هم می‌توانند با قهوه تداخل داشته باشند. قهوه ممکن است باعث افزایش اسید معده شود و اثر دارو را کم کند. از طرف دیگر، مصرف همزمان این داروها با قهوه می‌تواند باعث سوزش معده یا تحریک مخاط گوارشی شود. این یکی دیگر از مصادیق مهم تداخل دارویی قهوه است که باید مورد توجه قرار گیرد.
قهوه با داروهای رقیق‌کننده خون
داروی وارفارین (Warfarin) یکی از داروهای رقیق‌کننده خون است که تداخلش با قهوه هنوز به‌طور کامل شناخته نشده، اما بعضی منابع علمی هشدار داده‌اند که کافئین ممکن است در بعضی افراد اثرات این دارو را تغییر دهد. به‌ویژه اگر قهوه بیش از حد مصرف شود. در صورت استفاده از داروهای رقیق‌کننده، بهتر است مصرف قهوه‌تان را ثابت و متعادل نگه دارید و از هرگونه تغییر ناگهانی در میزان آن پرهیز کنید تا دچار تداخل دارویی قهوه نشوید.
تأثیر قهوه بر دارو
قهوه حاوی ترکیبات فعالی مثل کافئین، اسید کلروژنیک و تانن‌هاست. همین ترکیبات می‌توانند با بسیاری از داروها تداخل داشته باشند و اثربخشی آن‌ها را تحت تأثیر قرار دهند.
به همین دلیل، شناخت تأثیر قهوه بر دارو برای افرادی که دارو مصرف می‌کنند بسیار مهم است، زیرا این نوشیدنی ممکن است باعث کاهش جذب دارو، تغییر سرعت متابولیسم آن در بدن یا بروز عوارض جانبی ناخواسته شود. قهوه به چند روش مختلف می‌تواند بر داروها اثر بگذارد:
-
کاهش جذب دارو از روده: برخی ترکیبات قهوه می‌توانند مانع جذب داروهایی مثل لووتیروکسین (داروی تیروئید) یا مکمل‌های آهن شوند.
-
تغییر در متابولیسم دارو: کافئین ممکن است آنزیم‌های کبدی را تحریک یا مهار کند، که در نتیجه داروها سریع‌تر یا کندتر تجزیه می‌شوند (مثلاً در مورد کلوزاپین یا سیپروفلوکساسین).
-
اثر متضاد با عملکرد دارو: قهوه محرک سیستم عصبی است و می‌تواند اثر داروهای آرام‌بخش، خواب‌آور یا ضداضطراب را کاهش دهد.
-
تحریک گوارشی: قهوه اسید معده را افزایش می‌دهد و ممکن است خطر خونریزی یا تحریک معده را در ترکیب با داروهایی مثل آسپرین یا ایبوپروفن بیشتر کند.
در نتیجه، مصرف قهوه همزمان با برخی داروها ممکن است اثربخشی درمان را پایین بیاورد یا حتی به بدن آسیب بزند. برای پیشگیری از تداخل دارویی قهوه و اثرات ناخواسته آن، توصیه می‌شود داروها را طبق دستور پزشک مصرف کرده، برچسب دارو را با دقت بخوانید و در صورت نیاز زمان نوشیدن قهوه را با مصرف دارو تنظیم کنید (مثلاً با فاصله ۱ تا ۲ ساعت). در موارد خاص، پزشک ممکن است توصیه کند که مصرف قهوه را در طول دوره درمان قطع یا محدود کنید.
سخن آخر
در نهایت، توجه به تداخل دارویی قهوه برای افرادی که دارو مصرف می‌کنند یک ضرورت واقعی‌ست، نه صرفاً یک توصیه عمومی. انتخاب زمان مناسب برای نوشیدن قهوه و شناخت داروهایی که ممکن است با آن تداخل داشته باشند، نقش مهمی در حفظ سلامت و اثربخشی درمان دارویی دارد.
اگر به‌دنبال یک قهوه مطمئن، با کیفیت بالا و فرآوری‌شده با دقت هستید، اریدو کافی می‌تواند انتخابی هوشمندانه باشد. در اریدو، قهوه‌هایی با تنوع طعمی بالا و کافئین کنترل‌شده ارائه می‌شود تا بتوانید با خیال راحت‌تر، قهوه‌ای متناسب با نیاز خود انتخاب کنید.
